FAİK YILDIZHAN - Hac ve Kurban İbadeti

HAC VE KURBAN İBADETİ

S-1: Hac ne demektir ?

C-1: Mekke şehrindeki Kabe’yi ve civarındaki kutsal sayılan özel yerleri, belirli günlerde usulüne uygun olarak ziyaret etmeğe ve yapılması gereken diğer dini görevleri yerine getirmeğe “Hac” denir.

S-2: Hac kimlere farzdır ?

C-2: Aşağıdaki şartları taşıyan kişilerin, ömürlerinde bir defa hacca gitmeleri üzerlerine farz kılınmıştır.

1- Müslüman olanlar,

2- Akıllı olanlar,

3- Ergenlik çağına erenler,

4- Hür olanlar,

5- Hacca gidip gelinceye kadar kendisinin ve ailesinin geçinebileceği kadar maddi güce sahip olanalar.

6- Hacca gidip gelecek maddi imkana sahip olanlar

7- Hac günlerine erişmiş olanlar.

S-3: Haccın farzları (rükünlari) kaçtır

C-3: Haccın farzları üçtür;

1- İhrama girmek (niyet ve telbiye).

2- Arafatta vakfeye durmak.

3- Ziyaret tavafı yapmak.

A) HÜKÜM BAKIMINDAN HAC ÇEŞİTLERİ
Şer‘î hüküm açısından hac farz, vâcip ve nâfile olmak üzere üç çeşittir. Belirli şartları taşıyan yükümlünün ömründe bir defa haccetmesi farzdır. Yükümlü olmadığı halde, haccetmeyi adayan kişinin bu adağını yerine getirmesi vâciptir. Diğer nâfile ibadetlerde olduğu gibi, başlandıktan sonra bozulan nâfile haccın kazâsı da vâcip olur. Farz ve vâcip dışında yapılan hac ise nâfiledir. Hacla yükümlü olmayan çocukların yaptıkları hac ile bir kimsenin birinciden sonra adama (nezir) dışında yapacağı her hac nâfiledir.

B) YAPILIŞ ŞEKLİ BAKIMINDAN HAC ÇEŞİTLERİ
Yapılış biçimi (edâ) açısından ise hac, ifrad haccı, temettu‘ haccı ve kırân haccı olmak üzere üç çeşittir.
Hac ve umre, her biri tek başına yapılabildiği gibi, aynı yılın hac ayları içinde, ikisi birbirine bağlı olarak da yapılabilir. Hac ayları içinde, hacdan önce umre yapıp yapmamaya, yapıldığı takdirde umre ve haccın ayrı veya aynı ihramla yapılma durumuna göre hac, ifrad haccı, temettu‘ haccı ve kırân haccı olmak üzere üç şekilde eda edilir.

1)- İfrad Haccı
İfrad haccı umresiz yapılan hacdır. Sadece hac ibadeti yapıldığı için "umresiz hac" anlamında olmak üzere bu ad verilmiştir. Hac ayları içinde, hacdan önce umre yapmayıp, sadece hac niyetiyle ihrama girerek hac menâsikini eda edenler, ifrad haccı yapmış olurlar. İster mîkat sınırı dışında ister içinde ikamet etsin, herkes ifrad haccı yapabilir.

2)- Temettu‘ Haccı
Temettu‘ “yararlanmak, istifade etmek” anlamına gelir. Aynı yılın hac aylarında umre ayrı ihramla, hac ayrı ihramla yapıldığı zaman iki ihram arasında, ihramsız, yani ihram yasaklarının bulunmadığı yasaksız bir zaman dilimi, umre ile hac arasında hac yasaklarının söz konusu olmadığı serbest bir vakit bulunduğu için bu ad verilmiştir.

Temettu‘ haccı aynı yılın hac ayları içinde, umre ve haccı ayrı ayrı niyet ve ihramla yapmaktır. Hac ayları içinde umre yapıp ihramdan çıktıktan sonra, aynı yıl hac için yeniden ihrama girip hac menâsikini de eda eden uzak bölgelerden gelmiş hacılar temettu‘ haccı yapmış olurlar.

3)- Kırân Haccı
Kırân haccı, her ikisine birlikte niyet edilerek aynı yılın hac ayları içinde umre ve haccı bir ihramda birleştirmektir. Hac ve umre tek ihramla yapıldığı için "birleştirmeli hac" anlamında bu adı almıştır. Umre ve hacca, ikisine birden niyet edip umreyi yaptıktan sonra ihramdan çıkmadan, aynı ihramla hac menâsikini de tamamlayan Âfâkiler "kırân haccı" yapmış olurlar.

Açıklama: Temettu‘ ve Kırân Haccının Şartları

1. Hacceden kişi Âfâki olmalıdır. Harem ve Hil bölgelerinde, mîkat sınırları içinde ikamet edenlerin temettu‘ ve kırân haccı yapmaları câiz değildir. Hac aylarından önce Mekke'ye gidip hac günlerine kadar orada kalan Âfâkiler de bu konuda aynı hükme tâbidir. Bunlardan haccedecek olanların, o yıl hac ayları girdikten sonra umre yapmamaları gerekir. Yaptıkları takdirde, isâet etmiş olurlar; şükür kurbanı değil, ceza kurbanı keserler.

2. Umre ve hac, her ikisi aynı yılın hac aylarında yapılmalıdır. Şayet umre hac aylarından önce yapılmışsa veya umre tavafının en az dört şavtı, hac ayları henüz girmeden tamamlanmışsa yapılan hac temettu‘ veya kırân değil, ifrad haccı olur.

3. Hac aylarında yapılan umreden sonra "sahih ilmâm" olmamalıdır. Sahih ilmâm, Hanefîler'e göre, umre ile hac arasında herhangi bir sebeple memlekete dönmekle, Şâfiîler'e göre ise, mîkat sınırları dışına çıkmakla gerçekleşir. Umre ile hac arasında, Hanefîler'e göre memleketine giden; Şâfiîler'e göre ise mîkat sınırları dışına çıkan kimse, dönüşte tekrar umre yapmazsa, yaptığı hac temettu‘ değil, ifrad olur. Kırân haccında umreden sonra ihramdan çıkılmadığı için umre ile hac arasında ister mîkat dışına çıkılsın, ister memlekete veya başka bir yere gidilsin, kırân haccı ifrada dönüşmez.

Bu üç nevi hacdan hangisi yapılırsa yapılsın, hac farîzası eda edilmiş olur.

Bu eda biçimlerinden hangisine göre yapılırsa yapılsın, hac farîzası yerine gelmiş olur. Bütün ibadetler gibi hac ibadetinde de fazilet, hangi Haccı yaptığımızda değil, edasında gösterdiğimiz gayret, samimiyet, huzur, huşû ve ihlâs nisbetindedir.

S-4: Umre neye denir ?

C-4: Belirli bir zamana bağlı olmadan usülüne göre ihrama girdikten sonra, Kâbe’yi tavaf etmek, sa’y yapmak ve tıraş olmaktan ibaret olan ibadete “umre” denir.

S-5: Kâbe’nin bir köşesinde bulunan, yeniden yapımı sırasında Peygamberimiz tarafından yerine yerleştirilen ve tavaf ta başlangıç noktası olarak kullanılan taşın adı nedir.

C-5: Hacer’ül-Esved (Siyah Taş) denir.

S-6: Haccın Vacibleri nelerdir ?

C-6: Haccın vaciblerinden bazıları şunlardır.

1- Safa ile Merve arasında sa’y yapmak.

2- Müzdelife de vakfe yapmak.

3- Şeytan taşlamak.

4- İhramdan çıkmak için saçları tıraş etmek veya kısaltmak.

5- Temettu ve Kıran haccı yapanların hedy kurbanı kesmeleri.

6- Veda tavafı yapmak.

S-7: Kabe’nin altından çıkan ve hacıların ziyaretçilerine ikram ettikleri temiz ve kutsal suya ne denir ?

C-7: “Zemzem Suyu” denir.

S-8: Kurban Bayramından bir gün önce hacıların kaldıkları ve haccın rukünlerinden biri olan Vakfeyi (duruşu) yaptıkları kutsal yerin adı nedir ?

C-8: Arafat

S-9: Tavaf neye denir ?

C-9: Hacer’ül - Esved’in bulunduğu köşeden veya hizasından başlayıp, Kabe’nin etrafında yedi defa dönmeye “ Tavaf ” denir.

S-10: Sa’y neye denir ?

C-10:Kabe’nin karşısında bulunan Safa ve Merve tepeleri arasında 7 defa gidip gelmeye “Sa’y” denir.

S-11: Müzdelife neresidir ?

C-11: Arafat ile Mina arasında bulunan, hacıların arafe gününü bayram gününe bağlayan geceyi geçirdikleri kutsal yerdir.

S-13: Mina neresidir ?

C-13: Müzdelife ile Mekke arasında bulunan,hacıların şeytan taşladıkları ve bayramın ilk günü bir müddet kaldıkları yerdir.

Bir mübarek sefer olsada gitsem
Kâbe yollarında kumlara batsam
Hub cemalin bir kez düşte seyretsem

Yâ Muhammed canım arzular seni
S-14: Kurban neye denir ?

C-14: Kurban; Allah rızası için Kurban Bayramı günlerinde, Kurban olabilecek bir hayvanı kurban niyeti ile kesmektir. Kurban kesmenin hükmüne bazı müctehitler vacib, bazıları da sünnet demişlerdir.

S-15: Hangi hayvanlardan kurban kesilebilir ?

C-15: Sadece şu hayvanlardan kurban kesilebilir.

1- Koyun 2- Keçi 3- Sığır 4- Manda 5- Deve

S-16: Kimler kurban kesmekle yükümlüdür ?

C-16: Şu şartları taşıyan kişiler kurban kesmekle yükümlüdür.

1- Müslüman olanlar,

2- Akıllı olanlar,

3- Ergenlik çağına erenler,

4- Hür olanlar,

5- Misafir olmayıp mukim olanlar

6- Nisab mikdarı mal veya paraya sahip olanlar.
HACI ADAYINA TAVSİYELER
1- İnsanlarla Helalleşmeli.

2- Evinden Çıkmadan Maddi Ve Manevi Temizliğini Yapmalı.

3- Evinden Çıkmadan 2 Rekat Yolculuk Namazı Kılıp Dua Etmeli.

4- Söylenen Saatte Mutlaka Hava Alanında Olmalı.

5- Artık İbadet Başlamıştır. Nereye Gidiyorum, Ne İçin Gidiyorum Sorularını Sık Sık Kendisine Sormalı. Çünkü Hac turistik bir gezi değildir.

6- Hiç Bir Zaman Kavga, Gürültü Etmemeli, Sabırlı Olmalı.

7- Kafile ve Gurup Başkanlarının Talimatlarına Uymalı.

8- Gurptan Ayrılmamalı, yalnız başına bir yere gideceğinde hocasına haber Vermeli.

9- Medineye varıldığında hiç telaş etmeden odasını bulmalı ve yerleşmeli.

10- Gurup başkanının söylediği saate kadar dinlenmeli.

11- Mescid-i Nebiye gidildiği zaman, kaç numaralı kapıdan girdiğine dikkat etmeli.

12- Namazdan sonra hocasıyla birlikte Peygamberimizin kabrini ziyaret etmeli.

13- Ziyaret sırasında kimseyi incitmemeli, edepten ayrılmamalı.

14- Peygamberimizin kabrinin karşısına geldiğinde

      ( Esselatü vesselamü aleyke ya Rasülellah)
      ( Esselatü vesselamü aleyke ya Habiballah)
      ( Esselatü vesselamü aleyke ya Nebiyyallah) diye selamlamalı.

15- Medinede kalındığı sürece (8 gün) namazlarını hep Mescid-i Nebide kılmalı. Fırsat buldukça Peygamberimizi ziyaret etmeli, müsait zamanları gözetleyip Ravza-ı Mutahharada namaz kılmalı.

16- Gerek Medinede gerekse Mekkede Namaz kılarken, kimsenin ibadetine karışmamalı.

17- Hac süresince seccadesini hep yanında bulundurmalı. Özellikle Medinede Sabah Namazında üşümemek için iyi giyinmeli.

18- Hacı Adayı sağlığına çok dikkat etmeli. Çünkü hastalanırsa ibadetlerini tam yapamaz.

Onun için yediğine, içtiğine dikkat etmeli, bol miktarda su içmeli. Güneş altında fazla kalmamalı.

20- Medinede ziyaret yerlerine gidileceği gün bir yere ayrılmamalı.

21- Medineden ayrılmadan önce veda ziyareti yapmalı.

22- Mekkeye hareket edileceği zaman artı ihrama girileceğinden, yeniden güzelce temizlenmeli, (boy abdesti almalı, tırnakları kesmeli tıraş olmalı.)

23- Gurp başkanının bilgisi dahilinde ihramını giymeli, niyet etmeli, Telbiye okumalı ve iki rekat ihram namazı kılmalı. (Bu namazda 1. rekatta Kafirun, 2. rekatta ihlas surelerini okumak sünnettir.)

Temettu Haccı Yapanlar once Umre yapacakları için, Umreye niyet etmeli.

Umre Niyeti : Allahım Senin Rızan için Umre yapmak istiyorum, bunu bana kolaylaştır ve benden Kabul eyle.

Telbiye : Lebbeyk Allahümme Lebbeyk, Lebbeyke la şerike leke lebbeyk, İnnel hamde venni’mete leke vel mülk, la şerike lek.

24- Artık ihramlandık ihram yasaklarına uyulmalı.

25- Mekkeye vardığımızda ilk iş otelde odamızı bulup yerleşmek. Ondan sonra gurup hocasının söylediği saate kadar dinlenmek. Söylenen saat geldiğinde Umre tavafını ve sa’yini yapmak için Ka’beye gidilecek. Otelin adres kartını yanımıza almalıyız.

26- Kabeye ilk giderken çok dikkatli olmak gerekir. Guruptan ayrılmamak lazım. Mescid-i Harama varıldığında once hangi yönden geldik dikkat etmeliyiz. Ayrıca Mescid-i Haramın hangi kapısından girdik numarasına dikkat etmeliyiz. İçeri girince Ka’beyi ilk kez görüyoruz. Onun için tavafa başlamadan önce dua etmeliyiz. Burada Gurup hocasının anlattıklarını iyi dinlemeliyiz. Çünkü; Bu tavafın arkasından Umrenin Sa’yini yapacağız. Gurup olarak tavaf edileceği için guruptan kopmamaya dikkat etmeliyiz. (Şayet Gurptan ayrılırsak gurup hocamızın söylediği buluşma noktasına tavaftan sonra hemen gitmeliyiz. Şayet yinede buluşamazsak girdiğimiz kapıdan çıkıp otobüsten indiğimiz yere, oradan da otelimize dönmeliyiz. Gurup hocası daha sonra size Sa’y yaptırır. Ama bu arada ihramdan çıkmamalıyız.) Sa’yi yaptıktan sonra otele geri gelip tıraş olarak ihramdan çıkarız. Böylece Umre tamamlanmış olur.

27- Artık Arafe gününden birgün öncesine kadar normal elbiselerimizle dolaşırız.Bu arada mümkün mertebe Namazlarımızı Kabede kılmaya özen göstermeliyiz. Boş kaldık sıra Kabeye gidib nafile tavaf yapmalıyız. Bu yaptığıumız nafile tavaflardan sonra Sa’y yapılmaz. Hac süresince iki defa Sa’y yaparız biri Umre için, biri de Hac için bunun dışında sadece tavaf yaparız. Her tavaftan sonra iki rekat tavaf namazı kılarız, bu namazlarda da birinci rekatta Kafirun, ikinci rekatta İhlas surelerini okumak sünnettir.

28- Arafe gününden birgün önce tekrar bu sefer Hac için ihrama gireriz.

Hac için niyet: Allahım Senin Rızan için Haccetmek istiyorum, bunu bana kolaylaştır ve benden Kabul eyle.

Telbiye : Lebbeyk Allahümme Lebbeyk, Lebbeyke la şerike leke lebbeyk, İnnel hamde venni’mete leke vel mülk, la şerike lek.

İki rekat İhram Namazı kılarız. (Bu namazda 1. rekatta Kafirun, 2. rekatta ihlas surelerini okumak sünnettir.)

29- Artık o gün akşam Arafata çıkılacak gurup hocasının verdiği bilgileri iyi dinlemeli, istenilen saatte gurupla beraber otobüsü beklemek gerekir.

30- Arafatta mümkün mertebe boş işlerle uğraşmamak, namaz, dua, zikirle meşgul olmak gerekir. Çadırımızdan fazla uzağa gitmemeliyiz. Arafatta öğle ve ikindi namazlarını cemaatle birleştirerek kılacağız. Namazdan sonra Arafat Vakfesini yapacağız.

31- Arafe günü akşam arafattan otobüsle Müzdelifeye geleceğiz. Orada şeytana atacağımız taşları toplayıp, akşam ve yatsı namazlarını birlikte kılıp, Müzdelife Vakfesini yapıp oradan gelirken şeytanı taşlayıp otelimize geleceğiz. Kurbanlar kesildi haberi ile tıraş olup ihramdan çıkacağız.

32- Çok yorulduk istirahat edeceğiz ve gurup hocamızın söylediği vakitte Haccın farz olan tavafını yapmak için kabeye gideceğiz. Bu tavaftan sonra Haccın Sa’yini de yapacağız. Bayramın 2. ve 3. günleri yine şeytan taşlamaya gidilir.

33- Artık hacı olduk. Bundan sonra dönünceye kadar namaz ve tavaf var.

Şunu unutmamak gerekir; Mekkede Allah’ın, Medinede Peygamberin misafiriyiz. Onun için konuşmalarımıza, hareketlerimize dikkat etmeliyiz. Edebe aykırı söz ve fiillerden sakınmalıyız. Sabırlı olmalıyız.

34- Günümüz gelince tekrar Mekkeden otobüsle Ciddeye gelir, oradan uçakla tertemiz, günahlardan arınmış olarak evimize döneriz.

35- Oralarda Ülkemiz, milletimiz, İslam alemi ve bizim içinde dua etmeyi unutmayın.

Allah kolaylık versin. Allah yar ve yardımcınız olsun. Güle güle gidin, makbul bir Hac yaparak, günahlardan arınmış olarak yurdunuza ve yuvanıza dönün.